Miejsce Nadleśnictwa Jędrzejów w sieci Natura 2000

Sieć ekologiczna Natura 2000 jest systemem ochrony wybranych elementów przyrody przyjętym przez Unię Europejską. Celem sieci Natura 2000 jest ochrona różnorodności biologicznej, a w szczególności określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków cennych  i zagrożonych w skali całej Europy, które występują na terytorium krajów członkowskich Unii Europejskiej. Ma ona uzupełniać krajowe systemy ochrony przyrody i dawać merytoryczne podstawy do zachowania dziedzictwa przyrodniczego w skali kontynentu.  

 Aby możliwe było osiągnięcie przyjętych celów, w ramach wspólnoty europejskiej w 1979 r. ustanowiono tzw. dyrektywę ptasią (Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa), która zastąpiona została nową Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa. Jako akt prawa ściśle powiązany i rozwijający wizję działań nakreślonych wcześniej w odniesieniu do ptaków, w 1992 r. przyjęta została tzw. dyrektywa siedliskowa (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory).

 Dyrektywy te zainicjowały utworzenie systemu obszarów stanowiących funkcjonalną całość  w postaci Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000, umożliwiającej realizację spójnej polityki ochrony zasobów przyrodniczych na obszarze Unii Europejskiej przez wyznaczone obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) oraz specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO). W przypadku obszarów siedliskowych zaakceptowanych przez Unię Europejską, do czasu wydania odpowiednich rozporządzeń Ministra właściwego do spraw środowiska posiadają one status tzw. obszarów mających znaczenie dla Wspólnoty (OZW).

Na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów funkcjonuje 7 siedliskowych obszarów Natura 2000  i 1 ptasi. Ponadto w południowej części zasięgu terytorialnego Nadleśnictwa, poza jego gruntami, znajduje się część siedliskowego obszaru Natura 2000 OZW Dolina Górnej Mierzawy PLH260017.

Ogółem powierzchnia gruntów Nadleśnictwa Jędrzejów, na których znajdują się obszary Natura 2000 wynosi 2555,61 ha, tj. 17%. Ptasi obszar Natura 2000 Dolina Nidy PLB260001 częściowo pokrywa się z siedliskowymi obszarami Natura 2000 Ostoja Nidziańska PLH260003 oraz Ostoja Sobkowsko-Korytnicka PLH260032.

         OSO Dolina Nidy PLB260001

Ptasi obszar Natura 2000 OSO Dolina Nidy PLB260001 powstał na mocy Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. z 2004 r. Nr 229 poz. 2313), zaś obecnie obowiązującą podstawą prawną jego istnienia jest Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz. U. z 2011 r. Nr 25 poz. 133).

Obszar posiada obowiązujący Plan Zadań Ochronnych ustanowiony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 25 kwietnia 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2014 r. poz. 1477), które zostało zmienione Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora

Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 24 listopada 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2014 r. poz. 3296). Nie przewiduje on podejmowania żadnych działań na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów.

OSO Dolina Nidy PLB260001 obejmuje całą dolinę rzeki Nidy od miejsca połączenia Białej Nidy z Czarną do ujścia do Wisły. W obrębie doliny rzecznej występują liczne meandry, starorzecza, łąki kośne, szuwary, zarośla wierzbowe, a niekiedy także olsy i łęgi. W okresach wezbrań wód rzeka tworzy rozległe rozlewiska. Granicę doliny tworzą często stosunkowo strome zbocza wzgórz wapiennych i gipsowych, porośnięte niekiedy roślinnością stepową. Dolina Nidy stanowi ostoję licznych gatunków ptaków o randze europejskiej. Są to przede wszystkim gatunki związane w różnym stopniu z siedliskami hydrogenicznymi lub też wprost zasiedlające zbiorniki wodne i koryta rzek. OSO Dolina Nidy PLB260001 jest jednym z najistotniejszych w Polsce miejsc lęgowych takich gatunków jak kropiatka, zielonka, bąk, bączek, hełmiatka, błotniak stawowy i derkacz. Tutejsze populacje lęgowe rycyka, czajki, krwawodzioba, kszyka, płaskonosa i cyranki są jednymi z najliczniejszych w południowej Polsce. Obszar jest także szczególnie istotny dla ptaków migrujących związanych ze środowiskiem wodno-błotnym, które pojawiają się tu niekiedy w kilkudziesięciotysięcznych stadach.

Całkowita powierzchnia Obszaru wynosi 19956,08 ha, z czego 3870,21 ha (19,4%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a zaledwie 146,10 ha (0,7%) na gruntach będących w jego zarządzie. Obszar obejmuje 1,0% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.

Zgodnie z PZO do przedmiotów ochrony obszaru należy 48 gatunków ptaków. Występowanie żadnego z nich nie zostało odnotowane na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów znajdujących się jednocześnie w tym Obszarze Natura 2000, natomiast 28 gatunków stwierdzono w tej części obszaru Natura 2000, która pokrywa się z zasięgiem terytorialnym Nadleśnictwa, niekiedy w bezpośrednim sąsiedztwie gruntów Nadleśnictwa. Zostały one wyszczególnione w tabeli 119. Wszystkie te gatunki generalnie nie są związane ze środowiskiem leśnym, jednak dzięcioł białoszyi, nurogęś i remiz w różnym stopniu wymagają obecności drzew (zwłaszcza w pobliżu zbiorników wodnych), co uwzględniono w PUL – nie przewiduje on żadnych cięć rębnych w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Nidy oraz przewiduje pozostawianie drzew dziuplastych.

OZW Ostoja Nidziańska PLH260003

Siedliskowy obszar Natura 2000 OZW Ostoja Nidziańska PLH260003 został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 13 listopada 2007 r. przyjmującą na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG pierwszy zaktualizowany wykaz terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, składających się na kontynentalny region biogeograficzny. Oficjalne zatwierdzenie obszaru, ze względu na datę publikacji tego aktu prawnego, nastąpiło w 2008 r.

Obszar posiada obowiązujący Plan Zadań Ochronnych ustanowiony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 29 kwietnia 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2014 r. poz. 1479), które zostało zmienione Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 25 listopada 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2014 r. poz. 3283) oraz Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 11 lutego 2016 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2016 r. poz. 575).

Obszar Natura 2000 Ostoja Nidziańska PLH260003 położony jest w centralnej części Niecki Nidziańskiej i obejmuje dolinę Nidy wraz z fragmentami przylegających do niej płaskowyżów. Urozmaicony krajobraz sprawia, że wykształciły się tu różnorodne siedliska. Do najcenniejszych należą te związane z rzeką Nidą, takie jak starorzecza, podmokłe łąki i szuwary oraz murawy kserotermiczne, uformowane na suchych, nasłonecznionych wzgórzach wapiennych i gipsowych. Są one miejscem występowania wielu rzadkich gatunków roślin ciepłolubnych, takich jak np. sierpik różnolistny czy dziewięćsił popłocholistny.  Szczególnie cennym składnikiem Obszaru jest kras gipsowy, w obrębie którego znajdują się liczne wąwozy, jaskinie, wywierzyska, leje, dolinki, itp. Ponadto spotkać tu można słone źródła wraz z łąkami halofilnymi. Rzeka Nida w granicach omawianego Obszaru odznacza się przeważnie naturalnym, nieuregulowanym korytem. Razem ze starorzeczami i różnorodnymi terenami podmokłymi stwarza tym samym optymalne warunki dla wielu gatunków ryb, ważek, mięczaków i płazów – w tym tych wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Ekstensywnie użytkowane łąki stanowią siedliska motyli – m. in. najliczniejszej w regionie populacji czerwończyka nieparka. Stosunkowo dobrze zachowane są tu także zbiorowiska torfowiskowe (także zasadowe) oraz lasy łęgowe. Zgodnie z Planem Zadań Ochronnych do przedmiotów ochrony Obszaru należy 14 siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz 16 gatunków zwierząt i 3 gatunki roślin z Załącznika II tej Dyrektywy. 

Całkowita powierzchnia Obszaru wynosi 26515,64 ha, z czego 2310,03 ha (8,7%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a tylko 18,34 ha (0,1%) na gruntach będących w jego zarządzie. Obszar obejmuje zaledwie 0,1% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.

Spośród przedmiotów ochrony obszaru Ostoja Nidziańska PLH260003 zawartych w PZO na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów występuje jedynie siedlisko przyrodnicze 9170 – Grąd subkontynentalny (Tilio-Carpinetum). W pododdziałach, w których ono występuje nie przewidziano żadnych działań gospodarczych, co nie koliduje z zaleceniami zawartymi w PZO.

OZW Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie PLH260041

Siedliskowy obszar Natura 2000 OZW Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie PLH260041 został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, składających się na kontynentalny region biogeograficzny.

Obszar posiada obowiązujący Plan Zadań Ochronnych ustanowiony Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 25 kwietnia 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2014 r. poz. 1478), które zostało zmienione Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Kielcach z dnia 25 listopada 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Święt. z 2014 r. poz. 3281). Ze względu na ukazanie się nowej inwentaryzacji m. in. niektórych siedlisk przyrodniczych, PZO wg stanu na dzień sporządzenia PUL (tj. 1.01.2022 r.) jest w trakcie weryfikacji.

Obszar Natura 2000 Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie PLH260041 obejmuje południowozachodni fragment Gór Świętokrzyskich. Rozległe doliny przeplatają się tu z pasmami wzniesień tworząc urozmaiconą rzeźbę terenu, którą ponadto wzbogacają efekty procesów krasowych, jakie zaszły w skałach węglanowych. Niewątpliwie najsłynniejszym z nich jest jaskinia Raj, utworzona w wapieniach środkowego dewonu, z naciekami i namuliskami zawierającymi kości zwierząt oraz narzędzia kamienne. Na terenie tego Obszaru Natura 2000 występują skały z niemal wszystkich okresów geologicznych, od kambru po holocen. Urozmaicone podłoże geologiczne i rzeźba terenu stworzyły warunki dla ukształtowania się wielu różnorodnych siedlisk przyrodniczych. Są wśród nich murawy kserotermiczne i napiaskowe, świeże i zmiennowilgotne łąki, rzeki i zbiorniki wodne z różnego rodzaju cennymi zbiorowiskami roślinności. Spośród wielu siedlisk leśnych na szczególną uwagę zasługują stosunkowo dobrze zachowane płaty ciepłolubnych dąbrów oraz bardzo rzadko spotykane w regionie buczyny storczykowe. Flora roślin naczyniowych obejmuje prawie 1200 gatunków, w tym aż 212 gatunków uznawanych za ginące i zagrożone – m. in. sasanka otwarta i dzwonecznik wonny. Liczne populacje posiadają tu cenne gatunki mięczaków, motyli i nietoperzy. Zgodnie z Planem Zadań Ochronnych do przedmiotów ochrony Obszaru należy  22 siedlisk przyrodniczych z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz 12 gatunków zwierząt  i 2 gatunki roślin z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej.

Całkowita powierzchnia Obszaru wynosi 8616,46 ha, z czego 1578,74 ha (18,3%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a 608,70 ha (7,1%) na gruntach będących w jego zarządzie. Obszar obejmuje 4,0% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.

Spośród przedmiotów ochrony obszaru OZW Wzgórza Chęcińsko-Kieleckie PLH260041 zawartych w PZO, na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów stwierdzono występowanie 4 siedlisk przyrodniczych, 1 gatunku rośliny oraz 2 gatunków zwierząt. Spośród nich najcenniejsze są płaty ciepłolubnych dąbrów, zajmujące w Nadleśnictwie znaczne powierzchnie oraz stosunkowo dobrze zachowane łęgi. Lokalizację siedlisk przyrodniczych 9170, 91E0 i 91I0 przyjęto zgodnie z wynikami ich inwentaryzacji, wykonanej w ramach realizacji działań ochronnych z PZO. Jedynie w przypadku 4 pododdziałów zdecydowano się przyjąć inny zasięg siedlisk (m. in. na podstawie danych z opracowania fitosocjologicznego), co zostało przedstawione w tabeli 274, zamieszczonej w załącznikach do Programu Ochrony Przyrody. W planie gospodarczym na lata 2022-2031 uwzględniono działania ochronne dla przedmiotów ochrony rozpatrywanego Obszaru

Natura 2000, zawarte w aktualnie obowiązującym PZO. W przypadku siedlisk przyrodniczych 9170, 91E0 i 91I0, ze względu na będącą w trakcie opracowania zmianę PZO, w miarę możliwości uwzględniono także propozycje działań ochronnych zawarte w wynikach ich inwentaryzacji.

OZW Ostoja Gaj PLH260027

Siedliskowy obszar Natura 2000 OZW Ostoja Gaj PLH260027 został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, składających się na kontynentalny region biogeograficzny.

Na dzień sporządzenia PUL (tj. 1.01.2022 r.) plan zadań ochronnych dla tego Obszaru jest w trakcie opracowywania. Dostępna była natomiast „Ekspertyza przyrodnicza dla obszaru Natura 2000 Ostoja Gaj PLH260027”, stanowiąca podstawę do opracowania PZO.

Obszar Natura 2000 Ostoja Gaj PLH260027 składa się z dwóch odrębnych kompleksów leśnych: „Lasków” i „Łysaków”, położonych na Płaskowyżu Jędrzejowskim. Kompleks „Lasków” obejmuje wierzchołek oraz północne i wschodnie stoki łagodnego wzgórza, natomiast kompleks „Łysaków” znajduje się na lokalnym spłaszczeniu z nieznacznym tylko nachyleniem terenu, w falistym generalnie krajobrazie. Podłoże geologiczne stanowią pochodzące z górnej kredy opoki, margle i wapienie, a tylko w niewielkim zakresie utwory czwartorzędowe. Najczęściej mamy tu do czynienia z glebami opadowoglejowymi, a niekiedy także z rędzinami. Większość powierzchni Obszaru zajmuje siedlisko dość dobrze zachowanego grądu subkontynentalnego występującego tu w odmianie małopolsko-nidziańskiej. Największą wartość posiadają jednak płaty ciepłolubnych dąbrów, występujące w kompleksie „Łysaków”. Granice pomiędzy siedliskami przeważnie mają płynny przebieg. Oba siedliska odznaczają się znacznym udziałem gatunków ciepłolubnych, chronionych i zagrożonych. Najcenniejszym spośród nich jest niewątpliwie obuwik pospolity. Zgodnie ze Standardowym Formularzem Danych (SDF) do przedmiotów ochrony Obszaru należą 2 siedliska przyrodnicze z Załącznika I Dyrektywy Siedliskowej oraz 1 gatunek rośliny z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Ten sam zestaw przedmiotów ochrony przewiduje opracowana na potrzeby sporządzenia PZO „Ekspertyza przyrodnicza dla obszaru Natura 2000 Ostoja Gaj”.

Powierzchnia obszaru wg SDF wynosi 466,64 ha. W zasadzie cały Obszar znajduje się na gruntach będących w zarządzie Nadleśnictwa Jędrzejów, a występowanie jego fragmentów na innych gruntach wynika z pewnych nieścisłości w przebiegu jego granicy. Zwłaszcza w przypadku kompleksu Łysaków występuje ewidentne przesunięcie granic Obszaru względem faktycznej sytuacji na gruncie. Przyjęta w PUL powierzchnia pododdziałów zaliczonych do tego Obszaru Natura 2000 wynosi 466,97 ha. Obszar obejmuje 3,1% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.

OZW Dolina Białej Nidy PLH260013

Siedliskowy obszar Natura 2000 OZW Dolina Białej Nidy PLH260013 został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, składających się na kontynentalny region biogeograficzny.

PZO dla Obszaru jest w trakcie opracowywania, natomiast dla jego części pokrywającej się z gruntami Nadleśnictwa Jędrzejów zostały opracowane Zadania Ochronne w ramach PUL dla występujących na nich przedmiotów ochrony, zgodnie z zakresem określonym w Art. 28 ust. 10 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2021 r. poz. 1098 z późn. zm.).

Obszar Natura 2000 Dolina Białej Nidy PLH260013 obejmuje dolinę rzeki Białej Nidy wraz z niektórymi jej dopływami – m. in. Lipnicą i Kwilinką oraz przylegające do niej fragmenty obniżeń terenu, w których dość często znajdują się stawy rybne. Dolinę pokrywają holoceńskie utwory aluwialne, takie jak pyły, muły, mady i piaski. Występują tu przeważnie gleby torfowe, glejowe, murszowate, mułowo-torfowe, a sporadycznie także bielicowe, brunatne, rędziny oraz mady rzeczne. W krajobrazie Obszaru przeważają łąki i tereny podmokłe, a w mniejszym zakresie także lasy i pola uprawne. Pomimo wykonanych w XX wieku melioracji (z częściowym prostowaniem koryta rzeki) Obszar pozostał miejscem bytowania wielu zagrożonych gatunków. Jest to jeden  z najbogatszych w naturowe siedliska przyrodnicze regionów województwa. Duże powierzchnie zajmują tu łąki świeże oraz zmiennowilgotne, będące miejscem występowania chronionych motyli. Tereny podmokłe oraz starorzecza stanowią siedliska populacji ślimaków i małż. Płaskie fragmenty doliny odznaczają się występowaniem licznych meandrów i rozlewisk porośniętych różnorodną roślinnością szuwarową, która wraz ze stawami rybnymi stwarza dogodne warunki bytowania m. in. dla ptaków wodno-błotnych. Dolna terasa zalewowa rzeki stanowi cenne torfowisko niskie. Biała Nida jest istotnym łącznikiem pomiędzy głównymi korytarzami ekologicznymi Pilicy i Nidy. Rzeka ta odznacza się obecnością rzadkich zbiorowisk włosienniczników i tzw. "lilii wodnych", świadczących o obecności wód czystych i zasobnych w substancje odżywcze. Wg danych historycznych w rzece występowały takie gatunki ryb jak np. minóg strumieniowy, kleń, świnka, brzana, głowacz białopłetwy, jelec, jaź, piskorz, koza, koza złotawa, miętus, węgorz oraz słonecznica. Dolina Białej Nidy to także miejsce występowania lasów bagiennych oraz – jednych z najlepiej zachowanych w województwie świętokrzyskim –  łęgów olszowo-jesionowych, z roślinami chronionymi i górskimi. W większości znajdują się one na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów.

Całkowita powierzchnia Obszaru wynosi 5116,84 ha, z czego 3613,59 ha (70,6%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a 851,32 ha (16,6%) na gruntach będących w jego zarządzie. Obszar obejmuje 5,7% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.Zgodnie z SDF do przedmiotów ochrony Obszaru należy 14 siedlisk przyrodniczych z Załącznika I oraz 10 gatunków zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Spośród nich na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów stwierdzono występowanie 5 siedlisk przyrodniczych oraz 8 gatunków zwierząt.

OZW Ostoja Sobkowsko-Korytnicka PLH260032

Siedliskowy obszar Natura 2000 OZW Ostoja Sobkowsko-Korytnicka PLH260032 został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, składających się na kontynentalny region biogeograficzny.

PZO dla Obszaru jest w trakcie opracowywania, natomiast dla jego części pokrywającej się z gruntami Nadleśnictwa Jędrzejów zostały opracowane Zadania Ochronne w ramach PUL dla występujących na nich przedmiotach ochrony, zgodnie z zakresem określonym w Art. 28 ust. 10 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2021 r. poz. 1098 z późn. zm.).

Obszar Natura 2000 Ostoja Sobkowsko-Korytnicka PLH260032 obejmuje przede wszystkim dolinę Nidy od miejsca połączenia Nidy Białej i Czarnej do Borszowic. Poza tym w jego skład wchodzi kilka osobnych kompleksów, w tym większość rezerwatu przyrody Wzgórza Sobkowskie. Tereny po zachodniej stronie Nidy zbudowane są ze skał jurajskich oraz górnokredowych osadów wapienno-marglistych. Na wchód od Nidy znajduje się Pogórze Szydłowskie, gdzie przebieg dolin i wzniesień wynika z budowy geologicznej tego terenu, nawiązującej do Gór Świętokrzyskich. Obniżenia terenu zazwyczaj wypełniają iłowce, wzniesienia zaś zbudowane są najczęściej  z piaskowców i wapieni. Sama dolina Nidy wypełniona jest osadami czwartorzędowymi, tworząc piaszczysto-madową równinę zalewową, stanowiąc istotny w skali kraju korytarz ekologiczny. Nida tworzy tu liczne meandry i starorzecza, stwarzając tym samym odpowiednie warunki m. in. dla poczwarówek oraz ryb wymienionych w Złączniku II Dyrektywy Siedliskowej. Stosunkowo liczną populację tworzy tu trzepla zielona. Znaczne powierzchnie w Obszarze zajmują świeże łąki użytkowane ekstensywnie oraz dość dobrze zachowane murawy kserotermiczne z udziałem gatunków rzadkich i zagrożonych wyginięciem. Szczególnie cenne są ciepłolubne śródlądowe murawy napiaskowe na podłożu wapiennym. Pewne powierzchnie zajmują w Obszarze także siedliska leśne, takie jak grądy i łęgi.

Całkowita powierzchnia Obszaru wynosi 2204,05 ha, z czego 1851,09 ha (84,0%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a 147,98 ha (6,7%) na gruntach będących w jego zarządzie. Obszar obejmuje 0,1% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.

Zgodnie z SDF do przedmiotów ochrony Obszaru należy 13 siedlisk przyrodniczych z Załącznika I oraz 8 gatunków zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Spośród nich na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów stwierdzono występowanie 3 siedlisk przyrodniczych oraz 1 gatunku zwierząt.

OZW Dolina Mierzawy PLH260020

Siedliskowy obszar Natura 2000 OZW Dolina Mierzawy PLH260020 został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, składających się na kontynentalny region biogeograficzny.

PZO dla Obszaru jest w trakcie opracowywania, natomiast dla jego części pokrywającej się z gruntami Nadleśnictwa Jędrzejów zostały opracowane Zadania Ochronne w ramach PUL dla występujących na nich przedmiotów ochrony, zgodnie z zakresem określonym w Art. 28 ust. 10 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2021 r. poz. 1098 z późn. zm.).

Obszar Natura 2000 Dolina Mierzawy PLH260020 obejmuje środkową i dolną część doliny rzeki Mierzawy, będącej dopływem Nidy. Rzeka Mierzawa tworzy tu liczne meandry, płynąc przez falistą, lessową wyżynę Niecki Nidziańskiej wśród łąk, zarośli i lasów łęgowych. Czyste wody rzeki stanowią miejsce występowania minogów, głowacza białopłetwego, trzepli zielonej, bobra oraz wydry. Znaczne powierzchnie w Obszarze zajmują łąki: świeże rajgrasowe oraz zmiennowilgotne olszewnikowo-trzęślicowe, stanowiące siedliska wielu gatunków owadów. Ponadto na szczególną uwagę zasługuje obecne tu torfowisko zasadowe z licznym udziałem rzadkich i zagrożonych gatunków roślin.

Całkowita powierzchnia Obszaru wynosi 1320,15 ha, z czego 332,62 ha (25,2%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a tylko 3,66 ha (0,3%) na gruntach będących w jego zarządzie. Obszar zajmuje zaledwie 0,02% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.

Zgodnie z SDF do przedmiotów ochrony Obszaru należy 6 siedlisk przyrodniczych z Załącznika I oraz 6 gatunków zwierząt z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Spośród nich na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów stwierdzono występowanie 1 siedliska przyrodniczego oraz 2 gatunki zwierząt.

OZW Dolina Górnej Pilicy PLH260018

Siedliskowy obszar Natura 2000 OZW Dolina Górnej Pilicy PLH260018 został zatwierdzony Decyzją Komisji Europejskiej z dnia 10 stycznia 2011 r. w sprawie przyjęcia na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG czwartego zaktualizowanego wykazu terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, składających się na kontynentalny region biogeograficzny.

PZO dla Obszaru jest w trakcie opracowywania, natomiast dla jego części pokrywającej się z gruntami Nadleśnictwa Jędrzejów zostały opracowane Zadania Ochronne w ramach PUL dla występujących na nich przedmiotach ochrony, zgodnie z zakresem określonym w Art. 28 ust. 10 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2021 r. poz. 1098 z późn. zm.). Obszar Natura 2000 Dolina Górnej Pilicy PLH260018 obejmuje niemal całą dolinę rzeki Pilicy na jej odcinku od wioski Dąbrowica w okolicach Szczekocin aż do Przedborza, stanowiącą jeden z istotnych w skali kraju korytarzy ekologicznych. Większość Obszaru znajduje się w makroregionie Wyżyny Przedborskiej, a niewielki fragment (znajdujący się w zasięgu Nadleśnictwa Jędrzejów) w Niecce Nidziańskiej. Wchodzą one w skład Wyżyn Polskich o typie rzeźby staroglacjalnej, ukształtowanej przez zlodowacenia południowo- i środkowopolskie oraz procesy krasowe. W szerokiej dolinie rzeki występują cztery poziomy terasowe zbudowane z piasków  i żwirów, z których najstarszy ma od 8 do 12 metrów. Meandrująca, w większości nieuregulowana, Pilica tworzy malowniczą dolinę z szuwarami, zaroślami wierzbowymi i licznymi starorzeczami. Dzięki temu występują tu dogodne warunki bytowania wielu rzadkich gatunków ryb, małż, ślimaków, owadów i wielu innych zwierząt – w tym ptaków wodno-błotnych i ssaków, takich jak wydra i bóbr. Naturalne koryto Pilicy umożliwiło wykształcenie się takich siedlisk przyrodniczych jak nadrzeczne ziołorośla oraz zalewane muliste brzegi rzek z roślinnością Chenopodion rubri p. p. i Bidention p. p. Dość częste w Obszarze są także, szczególnie zagrożone spadkiem poziomu wody gruntowej, bagna i torfowiska. Duże połacie tworzą łąki, w tym te będące siedliskami przyrodniczymi stanowiącymi przedmioty ochrony. Są to przede wszystkim świeże łąki użytkowane ekstensywnie, występujące tu w dwóch podtypach: łąki z wiechliną łąkową i kostrzewą czerwoną oraz łąki rajgrasowej, a także, znacznie bardziej wrażliwe na zmiany w środowisku, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe. Niezwiązane już z doliną rzeki, jednak cenne i dobrze zachowane są fragmenty wydm śródlądowych z murawami napiaskowymi. Liczne, istotne w regionie środkowej Polski populacje posiadają tu takie gatunki z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej jak minóg czarnomorski i strumieniowy, piskorz, głowacz białopłetwy, różanka, poczwarówka zwężona i jajowata, zatoczek łamliwy, traszka grzebieniasta, kumak nizinny, czerwończyk fioletek i nieparek, modraszek telejus i naustious, pachnica dębowa oraz trzepla zielona. Spośród leśnych siedlisk przyrodniczych na znacznej powierzchni występują łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe. Dość często obecny jest także grąd subkontynentalny, a na niewielkich areałach także bory bagienne i chrobotkowe. Do najistotniejszych zagrożeń zarówno w tym, jak i w pozostałych obszarach Natura 2000 występujących w Nadleśnictwie Jędrzejów, należy zaniechanie ekstensywnej gospodarki prowadzące do uruchomienia procesów sukcesji naturalnej na siedliskach synantropijnych, postępująca eutrofizacja oraz spadek poziomu wód gruntowych.

Całkowita powierzchnia Obszaru wynosi 11193,22 ha, z czego 1031,61 ha (9,2%) znajduje się w zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Jędrzejów, a 374,34 ha (3,3%) na gruntach będących w jego zarządzie. Obszar obejmuje 2,5% wszystkich gruntów Nadleśnictwa.

Zgodnie z SDF do przedmiotów ochrony Obszaru należy 17 siedlisk przyrodniczych z Załącznika I oraz 18 gatunków zwierząt i 1 gatunek rośliny z Załącznika II Dyrektywy Siedliskowej. Spośród nich na gruntach Nadleśnictwa Jędrzejów stwierdzono występowanie  2 siedlisk przyrodniczych oraz 3 gatunków zwierząt.